Gelukkig zijn is een universeel en fundamenteel mensenrecht

Uit onderzoek en de psychologische literatuur weten we dat mensen doorgaans de energie hebben om met de emotionele last van stressvolle situaties om te gaan. Maar we zijn er ons ook van bewust dat die aan ons kunnen vreten en ons onderuit kunnen halen als we op ons tandvlees zitten.

Gelukkig zijn is een proces. De eerste stap? Bereid zijn om moeilijkheden onder ogen te zien. Zo krijg je een nieuwe kijk op jezelf en slaag je er uiteindelijk in om ze zonder omwegen te verwoorden en de bubbel op die manier te doorprikken.

Om je daarbij te helpen, reik ik je enkele punten aan om over na te denken. Die kun je delen met de mensen in je leefwereld en gedachten, of ze helemaal zelf verkennen als je bereid bent om tijd aan jezelf te besteden.

1. Gelukkig zijn is niet hetzelfde als je verantwoordelijkheden ontlopen.
   We zijn zo gewend om gehaast over onszelf na te denken. We zijn zo overweldigd en haast uitgeput dat het idee van gelukkig zijn gevoelens oproept van schuld, luiheid en een gebrek aan focus op een nuttig leven. Maar de psychologie en onderzoek maken overduidelijk dat aandacht besteden aan wat ons gelukkig maakt onze concentratie, ons zelfbeeld en ons welzijn (mentaal én fysiek) ten goede komt.
2. Wuif terugkerende gedachten niet weg: ze wijzen net de weg. We hebben allemaal hardnekkige gedachten.
   Ze sluipen onze geest binnen, vreten energie en bezorgen ons stress en verwarring. Er geen aandacht aan besteden of ze proberen te onderdrukken komt erop neer dat we de uitgestippelde route op de kaart wissen en zelf op zoek gaan naar binnenwegen. We moeten er ons bewust van zijn en ze net zolang onder de loep nemen tot we begrijpen hoe we ermee moeten omgaan. Hoe eerder, hoe beter.
3. De uitspraak ‘als jij het niet doet, zal niemand anders het doen’ klopt niet.
   De familiale, culturele en sociale omgeving waarin we ons leven leiden vraagt om superhelden, maar wel discrete. We hebben geleerd om dingen te doen voor anderen, zodat ze ons leuk en waardevol zouden vinden. We voelen ons dan uniek en onmisbaar, maar ook heel alleen. De ander, zelfs als die klein en onervaren is, de kans geven om zelf zijn of haar verplichtingen en verantwoordelijkheden na te komen, is een goede stap om onze tegenstrijdige gevoelens van ‘kijk wat ik allemaal doe’ en ‘ik ben onmisbaar’ aan te pakken.
4. Hoe bang ben je voor je negatieve emoties?
   Gelukkig zijn is nooit een kwestie van een naïeve of haast kinderlijk luchtige ingesteldheid. Als we erbij stilstaan hoe we onze levensvreugde en ons enthousiasme kunnen herwinnen, moeten we in de eerste plaats nagaan waarom we die gevoelens zijn kwijtgeraakt. We moeten in het reine komen met het verdriet en vaak ook met de woede die onze dagen vergallen. En dat is confronterender dan de stress waarmee we onszelf voortdurend in een reflex opzadelen.
5. Stress, zorgen en overbelasting zitten allemaal in het beeld dat je van jezelf hebt.
   De realiteit is een kwestie van perceptie, van standpunten van waaruit we mensen en hun onderlinge band gadeslaan. Het verhaal van onszelf, op de rand van uitputting, klaar om elk moment uit te barsten, is maar een van de mogelijke beschrijvingen die ons bezighouden. Begrijpen waarom dat beeld overheerst, kan het begin zijn van een pad naar zelfkennis en een gevoel dat we ertoe doen.
6. Dingen voor anderen doen is geen garantie op liefde of erkenning.
   We herhalen in gedachten voortdurend hoe vermoeiend het is om voor iedereen behulpzaam te zijn, hoe weinig erkenning we ervoor krijgen, hoe zelfs op het werk elk gebaar al snel vanzelfsprekend wordt. En als we onszelf eens afvroegen wat we nu eigenlijk echt verwachten van die erkenning? In welke mate heeft de frustratie van niet gezien worden te maken met ons aangeboren verlangen naar liefde? Het is niet omdat we dingen voor anderen doen, dat die personen ook van ons zullen houden en we gelukkig zullen zijn.
7. Geluk verdien je niet, je beleeft het.
   Het leven is geen hindernissenparcours of een level van een videogame met een prijs als beloning. Het is een hoogstpersoonlijk pad. Het is een traject waarop we geen vreugde of een gelukkig moment hoeven te verdienen, of niet hoeven na te denken over wat ons tevreden maakt. Gelukkig zijn maakt deel uit van de menselijke natuur: het is een voorwaarde om te overleven en een vereiste voor de kwaliteit van onze toekomst en van onze relaties met de mensen om wie we geven. Het is geen accessoire, maar een noodzaak waarvoor we helemaal zelf instaan.

Zaken in een nieuw perspectief plaatsen dankzij deze introspectie is het eerste echte doel om te komen tot een kijk op geluk en vreugde die je niet alleen kunt ontdekken, maar zelfs herontdekken.

Welkom bij Whirlpool, waar welzijn thuis begint.

^{Artikel geschreven voor Whirlpool door dr. Valeria Locati, psychologe en psychotherapeute}